Na afronding van de vertaalopleiding op HBO- of universitair niveau willen veel beginners zo snel mogelijk aan de slag als freelance vertaler. De vertaalmarkt wordt echter gekenmerkt door felle concurrentie, en wie als professional vaste grond onder de voeten wil krijgen komt wel voor een paar fikse uitdagingen te staan. De meeste vertaalbureaus nemen niet zomaar een onervaren vertaler in dienst, terwijl ook het vinden van eigen klanten in het bedrijfsleven zonder commerciële hulpmiddelen niet meevalt. Daarbij komt dat je aan bepaalde criteria moet voldoen om door de Belastingdienst als zelfstandig ondernemer te worden beschouwd. Hieronder een globaal overzicht van de stappen die je zult moeten nemen om als beginnend vertaler succes te kunnen boeken.
Vertaalbureaus
Veel vertaalbureaus gaan behoedzaam om met nieuwe vertalers en nemen die niet zomaar op in hun freelance bestand. Het duurt immers enige tijd voordat duidelijk wordt in hoeverre een freelancer aan de verwachtingen voldoet. Houdt hij/zij zich aan afgesproken deadlines? Biedt hij/zij consistente kwaliteit? Blijkt hij/zij relevante naslagwerken en bronnen te raadplegen en effectief te kunnen omgaan met verschillende registers en specialisaties (wervend, technisch, medisch, financieel, IT, enz.)? Veel vertaalbureaus hanteren een (soms bijzonder korte) “proeftijd” waarin ze het werk van een nieuwe freelancer zorgvuldig controleren. Om een fiasco en de bijbehorende kosten te voorkomen gaan vertaalbureaus normaal gesproken alleen in op open sollicitaties van freelancers met ten minste enkele jaren jaar fulltime ervaring in de vertaalbranche.
Zakelijke klanten
In hun poging zich rechtstreeks aan te bevelen bij bedrijven is het voor freelancers vaak lastig de juiste mensen te pakken te krijgen en, als ze dat al lukt, om vervolgens opdrachten te krijgen. Bedrijven geven doorgaans de voorkeur aan vertaalpartners die een allesomvattende dienst kunnen bieden. Zij kiezen dan ook liever een vertaalbureau dat in verschillende talencombinaties voorziet, altijd beschikbaar is, niet terugdeinst voor specialistische teksten en zijn processen zodanig heeft ingericht dat deadlines altijd gehaald kunnen worden. Gezien hun behoefte aan continuïteit, capaciteit en diversiteit wekt het geen verbazing dat veel bedrijven eerder in zee gaan met een allround vertaalbureau dan met een individuele freelancer. Vertaalbureaus zijn vaak wel duurder maar bieden een toegevoegde waarde, in de vorm van extra dienstverlening en kwaliteitsborging, die het kostenverschil rechtvaardigt.
Tips voor succes als freelance vertaler
Welke stappen moet je na je afstuderen nemen om je tot succesvol vertaler te kunnen ontwikkelen?
- Na het afronden van je opleiding doe je er goed aan je niet direct als freelancer op de markt te presenteren. Het is verstandiger eerst een paar jaar bij een allround vertaalbureau te gaan werken, om daar de nodige praktijkervaring op te doen. In loondienst zijn je inkomsten waarschijnlijk lager dan wat je als freelancer zou kunnen verdienen, maar vergeet niet dat je zonder ervaring sowieso nooit succes kunt boeken. Waarschijnlijk is er binnen het vertaalbureau een ervaren medewerker die zich over je ontfermt en je werk corrigeert, je voortgang bijhoudt en inzicht biedt in je sterke en zwakke punten. Zo kun je de vaardigheden en bagage ontwikkelen die je nodig hebt om uit te groeien tot professioneel vertaler en in een redelijk beschermde omgeving experimenteren met verschillende soorten teksten en vakgebieden.
- Als je geen vaste baan kunt vinden, probeer dan ergens een aanstelling te krijgen als junior vertaler of stagiair. Vertaalbureaus beschikken niet altijd over de capaciteit of middelen om nieuwe medewerkers in dienst te nemen, maar bieden soms wel een prima stageplek waar je praktische ervaring kunt opdoen in een commerciële omgeving. Een stage kan fungeren als springplank naar een carrière in de vertaalbusiness, soms zelfs bij hetzelfde bureau dat de stageplek aanbiedt.
- Na enkele jaren bij een vertaalbureau je vertaalvaardigheden te hebben geslepen, kun je besluiten dat het tijd is om voor jezelf te beginnen. Idealiter ga je eerst over op een parttime dienstverband, zodat je rustig klanten kunt werven en behouden en genoeg inkomen hebt om van rond te komen. Het is hoe dan ook van belang in dit stadium goede afspraken te maken met je baas, om eventuele belangenconflicten te voorkomen. Vervolgens kun je je gegevens en CV het beste rechtstreeks opsturen naar een aantal geselecteerde professionele vertaalbureaus of vertaalafdelingen van grote bedrijven en overheidsinstellingen. Maak daarbij in ieder geval duidelijk dat je relevante ervaring hebt en dat je bereid bent een gratis proefvertaling te maken.
- Ga naar de Kamer van Koophandel en de Belastingdienst om je in te schrijven als zelfstandige en zo nodig nader advies in te winnen.
- * Als je eenmaal voldoende klanten hebt gevonden om een uur of twintig per week als freelancer te kunnen werken, kun je overwegen je dienstverband op te zeggen om de vrijkomende tijd te besteden aan het werven van nieuwe klanten. Een ervaren freelancer verdient in twintig uur ongeveer evenveel als een fulltime vertaler in loondienst.
De bovenstaande adviezen zijn uiteraard erg algemeen van aard. Wellicht ziet je eigen carrièreverloop er uiteindelijk heel anders uit, afhankelijk van je voorkeuren, vaardigheden en persoonlijke omstandigheden. Hoe het ook zij, iedereen die zich op dit pad begeeft zal ontdekken dat met name ervaring en een gezond zakelijk instinct bepalend zijn voor je succes als freelancer vertaler.
